Hoe ringen en halsbanden melden?

Ganzen en zwanen worden op twee verschillende manieren van merktekens voorzien: gekleurde pootringen en gekleurde halsbanden. Kleurringen worden vooral gebruikt bij de kleinere soorten, halsbanden bij de grotere. Op deze pagina vindt u algemene informatie over kleurringen en halsbanden. Specifieke informatie over afzonderlijke soorten vindt u op de soorten pagina's.

Het is van het grootste belang dat u probeert zo min mogelijk fouten te maken bij het aflezen van de ringen of halsbanden in het veld. Gebruik een kwalitatief goede en sterke telescoop met voldoende vergroting (minimaal 20x met een lensopening van tenminste 80mm). Neem genoeg tijd om de inscripties op de ringen te lezen, wees kritisch en kijk net zolang totdat u overtuigd bent dat deze juist zjin afgelezen. Pas op voor letters en cijfers die op elkaar lijken! Vergewis u ervan dat de kleuren correct zijn genoteerd en haalt u links en rechts niet door elkaar bij het aflezen van pootringen.

Gekleurde pootringen

Gekleurde pootringen worden gebruikt bij dwerggans, brandgans, rotgans, nijlgans, en kleine aantallen kol- en rietganzen. Grauwe ganzen kunnen ook een pootring hebben naast de halsband.

De meeste vogels hebben twee ringen, voor iedere poot, met elk een inscriptie. Die inscriptie wordt driemaal herhaald om de ring zodat deze van meerdere kanten af te lezen is.

Noteer de linkerpoot eerst, dan rechts. Gebruik ALTIJD 4 tekens: kleur linker poot, inscriptie links, kleur rechts, inscriptie rechts.

De volgende letters worden gebruikt:
Wit- W;   Geel- Y;   Lime (licht-groen) - L;   Oranje - O
Rood - R;   Blauw - B;   Zwart- N;   Groen- G

Gebruik als volgt: "-" voor een enkele streep,  "=" voor een dubbele of driedubbele streep, "E" voor brandgans, maar "Z" voor rotgans (aanhalingstekens maken geel deel uit van de code).

Vogels met 1 ring met een teken hebben de andere ring verloren. Codeer de poot met de verloren ring als "..". Voorbeeld: links Rood 9 geen ring rechts: "R9..", geen ring links en recht blauw A: "..BA" (aanhalingstekens maken geel deel uit van de code).

Voor brand- en rotgans zijn ook ringen met twee tekens, die omhoog moeten worden gelezen, gebruikt. Deze vogels hebben slechts een enkele ring, en een metalen ring aan de andere poot. De code is als volgt:
Brandgans: kleur, asterix, eerste teken, tweede teken (bijv. R*A1)
Rotgans, rietgans en kleine rietgans: kleur, eerste teken, spatie tweede teken (e.g. RA 1)

 

Brandgans met een blauwe ring met inscriptie "Y" om de linker poot en een witte ring met inscriptie "8" om de rechterpoot. Deze vogel heeft code "gekleurde pootring BYW8" (foto: Reint Jacob Schut)

 

Halsbanden

Halsbanden hebben meestal een aparte letter/cijfer en daarnaast twee letters/cijfers die van kop naar lichaam gelezen worden. De vogel op de foto is dan Z25 (donkergroene halsband). Als een vogel graast en daarbij naar rechts beweegt met de nek vooruit gehouden kan dit verwarrend zijn, maar wanneer een vogel al grazend naar links beweegt dan ziet men de code zoals een tekst gelezen wordt. Ervaren nekband aflezers kunnen zelfs ondersteboven lezen en met gemak de code bepalen.

Er zijn ook halsbanden met 3 of 4 cijfer/letters of een combinatie. Aflezen is gemakkelijk, namelijk zoals het zichtbaar is op de nekband.

 

Grauwe gans met groene nekband met de letter "Z" horizontaal en de cijfers 2 en 5 verticaal (lees naar beneden). Deze vogel is gecodeerd als "groene nekband Z25" (foto: Berend Voslamber).